شاید اگر تا دیروز به ما می گفتند کردهای در شمال ایران، آن هم با گویش کردی وجود دارند، شگفت زده می شدیم.اما در واقع مرزهای وسیع کردستان هنوز هم آن چنان شناخته شده نیست که بتوانیم آمار دقیق کردها را مشخص نماییم. این مقاله تحقیقی است کوتاه از کردهای (شمال ایران) که مکان اصلی آن ها هورامانات بوده است. اما به دلایل سیاسی وفرهنگی کوچانده شده و پس از مهاجرت های پی در پی در شمال ایران ساکن شدند.
پیشینه و سابقه تاریخی ایل عبدالملکی:
زادگاه اصلی نیاکان عبدالملکی قبل از هجوم اعراب به ایران در ارتفاعات هورامان بود.
پس از ورود اسلام یعنی حدود هزار و چهار صد سال پیش بنا به دلایلی عبدالملکی ها ابتدا حدود چهار سال در سرزمین های جنوب ایران و پس از آن به استان لرستان کوچانده شدند.تقریبأ هفتصد سال درآن نواحی در کنار طوایف زندیه به دامداری مشغول بودند، تا اینکه در زمان نادر شاه افشار به مدت بیست سال همراه با طایفه زند به دره گز قوچان تبعید شدند.
دکتر سیروان هورامانی در تحقیق و بازدیدش از قلعۀ عبدالملکی قروۀ سنندج در سال 1357 تاریخ قلعۀ عبدالملکی قروه را 275 سال تخمین زده است.
باری تاریخ جدایی برادران پنج قلعۀ عبدالملکی تا به امروز یعنی به سال 1383 حدود 300 سال می رسد. در آن زمان برادران قلعۀ عبدالملکی به دره گز قوچان و برادران قلعۀ عبدالملکی قروۀ سنندج به ریاست عبدالرضا خان عبدالملکی به منطقۀ کردستان فرستاده شدند. سرانجام طوایف زند پس از درگذشت نادر شاه به محل سابق خود یعنی لرستان برگشتند.عبدالملکیان پس از به قدرت رسیدن کریم خان زند به خدمت حکومت زند درآمده و به کار نظامی گری مشغول و از یاران وفادار سلسلۀ زندیه شدند
در هنگام محاصرۀ شیراز توسط آقا محمدخان قاجار در زمان لطفعلی خان زند، خدمات زیادی به شهریار جوان زند نمودند. سرکردۀ ایل عبدالملکی معروف به ابدال خان عبدالملکی در هنگام محاصرۀ شیراز بر این عقیده بود یا شیراز را برای خان زند فتح نماید یا در آنجا کشته شود.
او سرانجام با اصرار و پافشاری،خان زند را راضی نمود در جنگی نابرابر با ابدال خان و یارانش که قریب به 500 نفر سوار عبدالملکی و غیر عبدالملکی بودند در مقابل 5000 نفر سپاه مصطفی خان قاجار قرار گرفتند.در نتیجه این جنگ نابرابر ابدال خان با ضربات نیزه در حوالی شیراز از پا درآمد و روی در نقاب خاک کشید.پس از انقراض سلسلۀ زندیه و اسیر شدن لطفعلی خان زند به دست آقامحمدخان و تبعید وی به تهران که به سال 1169 خورشیدی، حدود 214 سال پیش می باشد، آقامحمدخان 12000 خاندان عبدالملکی کلهر، مافی و خواجه وند را با عیال لطفعلی خان از شیراز کوچ داده و به تهرا ن تبعید نموند. ایل عبدالملکی حدود یک تا سه سالدر شهریار تهران به حفاظت و حراست مشغول و پس از آن به منطقۀ نور و کجور مازندران کوچانده شدند. این کوچ ها به دستور چه کسی انجام شد و دلیل کوچاندن آنها چه بود؟ با شروع جنگ ایران و روس در سال 1218 هجری- قمری عبدالملکی ها به خدمت شپاه عباس میرزا درآمدند و از یاران وفادار عباس میرزا در جنگ های ایران و روس بودند، در همین جنگ روزی عباس میرزا برای مقابله با ژنرال «رالوف رول» نیروی فدایی، طلب می نماید. عبدالملکی ها در آن مقابله حاضر و هفده توپ ژنرال روس را به همراه نیروهای افشار از کار انداخته و 400 سرباز چریک عبدالملکی در این را جان باختند.
موقعیت جغرافیایی ایل:
چهار قلعۀ عبدالملکی یکی از بخش های شهرستان بهشهر است که متشکل از چهار طایفۀ فهروند، زینوند، شیخ وند و کالوند است.
این منطقه در 14 الی 30 کیلومتری شمال باختری شهرستان بهشهر واقع شده که از شمال به دریای مازندران و شبه جزیزره میانکاله می پیوندد. چهار قلعه دارای موقعیت بسیار با ارزش از نظر کشاورزی و زیست محیطی می باشد.
پزندگان مهاجر همه ساله از کشور روسیه و مناطق سیبری و کشور کانادا به این منطقه آمده و به استراحت می پردازند و به همین دلیل بهترین شکارگاه برای جوانان عبدالملکی می باشد.
ویژگی قومی ایل:
کردهای عبدالملکی از اصیل ترین نژاد ایران آریایی یعنی نژاد ماد هستند. آنان به دلیل زندگی در دشت و کوه و مبارزه با سختی های طبیعت از ویژگی های خاصی برخوردارند؛ روحیه مقاومت در برابر سختی ها، مبارزه کردن وزیر بار زور نرفتن از خصایص بارز عبدالملکی ها بوده و می باشد. به همین دلیل برای حفظ فرهنگ و آداب و سنن خود که از ارزش های ملی و مذهبی آن ها محسوب می شود، تلاش فراوان می کنند.
زبان و گویش ایل:
زبان لری و کردی جزء جز زبان های غربی ایران به شمار می آیند. این زبان ها به دو شعبه شمال غربی و جنوب غربی تقسیم می شوند، که در این میان زبان کردی جزء زبان های شمال غربی ایران به شمار می آید.
به گفته اُرانسکی، زبان های شمال غربی ایران از لهجه های باستانی است که در سرزمین های ماد و پارت یعنی بخش های شمال غربی فلات ایران رایج بوده است. زبان کردی به سه گویش کرمانجی، سورانی و گورانی تکلم می گردد. گویش گورانی یا هورامی لهجه های زیادی دارد گویش عبدالملکی شاخه ای از گویش هورامی می باشد.
مذهب و دین باوری ایل:
قبل از ورود اسلام عبدالملکی ها در ارتفاعات پاوه پاوه و هورامان زندگی کرده، و همچون دیگر اقوام ایرانی معتقد به دین زردشت بودند. اما پس از کوچ به نواحی جنوب ایران و برخورد با آیین و قوانین جدید اسلام، به اسلام و مذهب تشیع روی آوردند. و از علاقمندان به خاندان عصمت و طهارت علیه السلام گردیدند. این علاقه و ارادت همچنان تا به امروز در دل هایشان فروزان و گرما بخش است.
دانلود موزیک ویدئو جدید و بسیار زیبای کارگر به نام له حالم مه پرسه .... پخش کاملا اختصاصی